{{ seomatic.helper.extractTextFromField(entry.title) }}
Het luistersysteem
Wanneer we luisteren, spannen we onze gelaatsspieren en onze kauwspieren op.
Telkens we dit doen, heeft dit twee effecten.
Het analoge effect is dat een klein spiertje in het oor (de ‘tensor tympani’ of ‘trommelvlies-spanner’) het trommelvlies iets harder gaat opspannen, waardoor we scherper horen.
Het digitale effect is, dat er een signaal naar de gehoorbanen in de hersenen wordt gestuurd, waardoor deze iets actiever gaan worden en we ook op niveau van de hersenen scherper gaan horen.
De inhoud en luidheid van wat we horen is steeds exact hetzelfde. De klankkleur, helderheid en indringendheid passen we aan, naargelang wat onze geest en lichaam nodig hebben. Dit is het verschil tussen horen en luisteren.
Luisteren
Dit systeem gebruiken we om in te zoomen voor stemmen, en uit te zoomen voor achtergrondgeluid of storende geluiden; maar ook voor lichaamsgeluiden zoals onze eigen stem en onze hartkloppingen.
Luisteren doen we dus niet met de oren, maar de spieren van het aangezicht. Telkens we luisteren, spannen we ons trommelvlies op en activeren we de centrale gehoorbanen in de hersenen.
Evolutie
We horen in het donker of in dichte mist, achter hoeken, zelfs tijdens onze slaap.
Evolutionair gezien is ons gehoor onze ‘radar’, en ons luistersysteem bepaalt de gevoeligheid van die radar. Het luistersysteem is dan ook zeer sterk geïntegreerd met de hersennetwerken die met alertheid te maken hebben.
We passen ons aan de omstandigheden aan. In periodes van verhoogde alertheid gaan we onbewust dag en nacht de oren spitsen. Wanneer we ons veilig voelen komt het luistersysteem weer tot rust.
Dagelijks luisteren
Na een zware luisterinspanning, vb langdurige onlinegesprekken, gesprekken in rumoerige omgeving zoals op feestjes, of een lange autorit met de radio op luid, voelen we luistermoeheid: lichte spierspanning, wat spanning in hoofd en nek, een licht suizen, en subtiele signalen dat het luistersysteem niet goed meer werkt. De geluiden komen wat schril binnen, het timbre is armer, en er is geen reliëf meer in wat we horen. Het inzoomen en uitzoomen lukt niet meer zo goed.
Wanneer we het luistersysteem dan rust gunnen, komt het na enkele uren spontaan weer terug naar de natuurlijke rusttoestand.
Tensor tympani syndroom
Overbelasting
Een langdurige overbelasting kan optreden tijdens een langdurige speriode van stress, en zeker als er ook al veel luisterinspanning is zoals bij gebruik van headphones, online gesprekken,.... Nu blijven deze klachten van luistermoeheid langdurig aanhouden. Dit komt overeen met het 'Tensor Tympani Syndroom' (TTS).
Het systeem zal niet spontaan terugkomen naar zijn natuurlijke rusttoestand, maar reageert meestal goed op behandeling. De klachten verdwijnen dan.
Triggers
In deze situatie wordt het systeem erg gevoelig voor triggers. Een banale trigger die in normale omstandigheden geen invloed heeft (muziek op een fuif die niet eens zo heel luid was, een oorontsteking, een verkoudheid, een lange autorit,….) lokt nu ineens wel een zeer hevige reactie op, met optreden van tinnitus, gevoeligheid voor geluid, slapeloosheid,...
Deze trigger heeft weinig belang: het is de langdurige overbelasting die moet aangepakt worden.
Centrale tinnitus
Levende wezens passen zich continu aan omstandigheden aan. Na elke periode van aanpassing is er een terugkeer naar de basistoestand. Maar wanneer de nood hoog is, gaan ze zich definitief aanpassen en zich fixeren in die nieuwe toestand. Het vermogen van de hersenen om zich definitief aan te passen naar een nieuwe toestand wordt 'neuroplasticiteit' genoemd.
Tijdens een periode van overbelasting van het luistersysteem worden de hersenen aanhoudend geprikkeld naar een toestand van 'scherper horen'. Wanneer de nood hoog is, met ander woorden: wanneer een grote stress optreedt, treedt neuroplasticiteit op: de toestand van 'scherper horen' wordt de nieuwe basistoestand van onze hersenen. Ze blijven 'scherper horen' ook wanneer het luisteren stopt, wanneer de spieren tot rust zijn gekomen. Als dit gebeurt, is de tinnitus centraal geworden.
Een flinke stress kan fysisch, psychisch, infectieus, enz... zijn. Bijvoorbeeld een ziekte, een verkeersongeval, een covid infectie, maar ook een zware emotionele periode, een psychische stress,...
In deze situatie verdwijnen de klachten van TTS na een behandeling van de overbelasting, maar de tinnitus blijft aanwezig.
Bimodale stimulatie
Om deze centrale tinnitus te behandelen, gaat men opnieuw neuroplasticiteit aansturen om een nieuwe verandering in de hersenen tot stand te brengen, maar deze keer in de goede richting, naar een situatie van ‘niet-luisteren’.
Dit ‘her-calibreren van de hersenen’ gebeurt dmv bimodale stimulatie. Het is een geleidelijk proces, dat 12 weken in beslag neemt. De resultaten zijn regelmatig erg goed.
Tinnitus disorder
Wanneer echter de grote stress blijft aanhouden, blijft ook de neuroplasticiteit doorgaan, en gaan geleidelijk meer gebieden in de hersenen die met alertheid te maken hebben zich aanpassen naar een nieuwe basistoestand. Er treedt meer angst en slapeloosheid op, concentratiestoornissen, en op de lange duur uitputting en depressie.
Hier moet op alle fronten behandeld worden, met counseling, psychologische begeleiding, medicatie, centrale neuromodulatie, levensverandering,….
Behandeling van het luistersysteem en bimodale stimulatie kunnen dan pas achteraf, wanneer de hersenen weer tot rust zijn gekomen.
Michael Boedts, NKO arts